گیاهان کوهنوردی تزئینی به نظر می رسند و در درجه اول به عنوان تزئینات باغ و یا برای افزودن سبزی به نما استفاده می شوند. مراقبت از اکثر گیاهان بالارونده آسان است، اما نیاز به هرس منظم و کوددهی حرفه ای دارند. با مراقبت مناسب، گیاهان از رشد سرسبز و طول عمر خود لذت می برند.
ویژگی ها و تنوع ویژه
مهمترین ویژگی این گیاهان نداشتن سازه های نگهدارنده است به همین دلیل گیاهان نیاز به حمایت خارجی دارند. اصولاً دو گروه از گیاهان بالا رونده یعنی گیاهان خود نورد و گیاهان داربستی از هم متمایز می شوند. موارد اولی برای مثال عبارتند از:ب- پیچک یا گل ادریسی بالارونده که به لطف پیچک یا ریشه های چسبنده می تواند از نماها یا دیوارها بالا برود. نوع دوم شامل کلماتیس، رزهای کوهنوردی یا انگور است. این گیاهان به وسایل کمکی مخصوص بالا رفتن نیاز دارند. گیاهان کوهنوردی سالانه شامل گلهای صبحگاهی، نستورتیوم و گل ساعتی است که دومی فقط به این دلیل است که نمی تواند زمستان اروپای مرکزی را تحمل کند. گیاهان چند ساله عبارتند از پیچک، یاس زمستانی و کلماتیس. تنها از این بررسی اجمالی به دست می آید که چندین گونه گیاهی بسیار متفاوت تحت نام "گیاه بالا رونده" متحد شده اند.
استفاده و مکان
گیاهان کوهنوردی عمدتاً به عنوان تزئینات باغ استفاده می شوند. این گیاهان نه تنها می توانند نماها یا ورودی خانه ها را تزئین کنند، بلکه می توانند به عنوان مثال برای افزودن فضای سبز به صفحه های حریم خصوصی یا طاق ها استفاده شوند. علاوه بر این، یک وسیله کمکی برای کوهنوردی با گیاه گلدار باشکوه می‌تواند یک مرکز بصری مؤثر در باغچه جلویی یا تراس ایجاد کند یا یک دیوار لخت را تزئین کند.گیاهان بالارونده نیز مانند گیاهان سبدی آویزان موثر به نظر می رسند. هنگام استفاده از این نمایندگان فلور هیچ محدودیتی برای تخیل باغبان وجود ندارد. هنگام مکان یابی گیاهان، باید توجه داشت که بسیاری از گونه ها از کشورهای جنوبی می آیند و بنابراین مکان آفتابی را ترجیح می دهند. ضلع جنوبی خانه، مکان محافظت شده از باد، آفتاب زیاد - چنین شرایطی برای اکثر گیاهان کوهنوردی مفید است. یکی از گیاهان کم تقاضا در این زمینه پیچک (Hedera) است که دوست دارد در مکان های روشن رشد کند اما تنها با دو تا سه ساعت نور مستقیم خورشید در روز خوشحال است. از طرف دیگر گیاهان گلدار برای چندین ساعت در روز به آفتاب مستقیم نیاز دارند.
کاشت گیاهان
به طور معمول، گیاهان کوهنوردی در ظروف پلاستیکی فروخته می شوند. چاله کاشت باید دو برابر ظرف حجم داشته باشد. لایه ای از خاک باغچه یا کمپوست در کف چاله کاشت قرار می گیرد و کود مناسب به آن اضافه می شود.گیاه را نباید عمیق تر از ظرف کاشت کرد. سوراخ کاشت اطراف گیاه جوان با خاک باغچه پر می شود، خاک فشرده می شود تا گیاه با شن و ماسه پایدار تامین شود. آبیاری کامل برای همه گیاهان تازه کاشته شده مهم است. بهترین آب آبیاری آب نرم از بشکه باران است. گیاهان جوان هنوز ضعیف هستند و می توانند از چوب به عنوان تکیه گاه قبل از برخورد با دیوار یا کمک بالا رفتن استفاده کنند. با گره زدن به چوب، گیاه از باد در امان است. زمان کاشت توصیه شده برای اکثر کوهنوردان پاییز (سپتامبر-اکتبر) یا بهار (آوریل-مه) است.
کوددهی و آبیاری
هر نوع از این گیاهان به کود خاصی نیاز دارند. کودهای طولانی مدت بسیار موثر هستند. هوموس، خاک های نسبتاً سست با زهکشی کافی، اساس رشد بیشتر گیاهان بالارونده را تشکیل می دهند. پیچک را می توان با کود برای گیاهان پرچین کود داد؛ اغلب فقط شل کردن منظم خاک و اضافه کردن کمپوست کافی است.کودهای مخصوص گل رز وجود دارد. Clematis به کودهای مخصوص گیاهان گلدار و افزودن براده های شاخ واکنش بسیار مثبتی نشان می دهد.
هرس
بدون هرس منظم، پیچک، انگور وحشی یا سایر گیاهان کوهنوردی می توانند نماها یا آلاچیق ها را به طور کامل رشد دهند. نمی توان رد کرد که این گیاهان باعث آسیب ساختاری قابل توجهی می شوند. علاوه بر این، مناطق پوشیده از این گیاهان محل زندگی بسیاری از حشرات و عنکبوت ها هستند. اگر باغبان لزوماً این هم اتاقی ها را در فضای زندگی خود نمی خواهد، هرس امری عادی است. دلیل دیگر برای کاهش این گیاهان این است که می توانند تحت وزن خود فرو بریزند. اگر گیاه بیش از حد سنگین شود و گچ کمی ترک خورده باشد، با وجود ریشه های قوی این اتفاق می افتد. نکته: از آنجایی که پیچک حاوی سموم است، پوشیدن دستکش هنگام بریدن گیاه ارزش دارد.زمان بهینه برای برش بیشتر گیاهان کوهنوردی پاییز است (از پایان ماه اوت)، ابزار بهینه - دستگاه های پرچین دستی. گیاهان سریع الرشد مانند پیچک یا تاک وحشی را نیز می توان در تابستان در صورت لزوم قطع کرد. بقایای ریشه های چسب نسبتاً غیرجذاب به نظر می رسند اما به سختی از بین می روند. نکته 1: یک برس سیمی یا کاردک همراه با صبر و حوصله زیاد نتیجه دلخواه را به همراه خواهد داشت. شعله ور شدن نیز کمک می کند، پس از آن دیوار باید دوباره رنگ آمیزی شود. نکته 2: برای Clematis ابتدا باید مشخص کنید که واریته متعلق به کدام گروه قلمه است؛ این موضوع مشخص می کند که گیاه باید سالانه یا کمتر و در چه زمانی از سال قطع شود.
تکثیر
پیچک احتمالاً ساده ترین تکثیر است. شاخه هایی که هنوز چوبی نشده اند و ریشه چسبیده ای ندارند انتخاب می شوند. شاخه های بریده شده را به گونه ای در ظرفی با آب قرار می دهند که هیچ برگ به داخل آب بیرون بزند.تنها پس از یک یا دو هفته، ریشه های جدید تشکیل می شود، زمانی که طول آنها حدود سه سانتی متر باشد، می توان شاخه ها را کاشت. کلماتیس را می توان با کمک قلمه هایی که به صورت کم عمق در خاک گلدان دفن شده و ثابت می شوند تکثیر کرد. تنها پس از ریشه زدن گیاه جوان، شاخساره از گیاه مادر جدا می شود. گل رز کوهنوردی را می توان به راحتی از قلمه تکثیر کرد؛ خاک سست و آبیاری منظم مهم است.
مراقبت از گیاهان بالارونده به طور خلاصه:
- زمان کاشت در پاییز یا بهار؛
- مکانی عمدتاً آفتابی یا نیمه سایه (به جز پیچک)؛
- خاک سست غنی از هوموس و کود کند رهش؛
- بدون غرقابی، مرتب کود دهی کنید؛
- هرس مخصوصاً برای پیچک و انگور ضروری است؛
- تکثیر از طریق قلمه یا انشعاب.
گیاهان بالارونده روشی زیبا و آسان برای تزیین باغ و خانه به روشی طبیعی است.
حقایق جالب و نکات کاشت
گیاهان کوهنوردی که می توانند مستقیماً بر روی سطوحی مانند دیوارها و نماها رشد کنند، خود کوهنورد نامیده می شوند. گیاهانی که نیاز به کمک کوهنوردی دارند، گیاهان بالارونده داربست نامیده می شوند. گیاهان بالارونده سهم مهمی در سبز شدن ساختمان ها دارند.
در بین گیاهان بالارونده گیاهان مفیدی وجود دارد. آنها شامل انگور، شاه توت، انواع کیوی، لوبیا، نخود، کدو و همچنین ادویه و گیاهان دارویی مانند فلفل، وانیل و شیساندرا هستند. در میان گیاهان بالارونده، کوهنوردان، خودکوهنوردان، کوهنوردان پراکنده و خزنده وجود دارند.
معروف ترین گیاهان کوهنوردی در آلمان عبارتند از:
- گل شیپور
- کلماتیس
- هندریاس نوردی
- یاس زمستانی
- شراب وحشی
- ویستریا
- ایوی
- وینچ سوت
- کلماتیس
- گل رز کوهنوردی
گیاهان کوهنوردی سالانه عمدتاً اگر می‌خواهید به لهجه‌های کوتاه‌مدت دست پیدا کنید یا اگر می‌خواهید ابتدا تأثیر چنین گیاهی را امتحان کنید، استفاده می‌شود.
سالها پیش خیلی ها بر این عقیده بودند که بالا رفتن از گیاهان به دیوار خانه ها آسیب می رساند. تجربه خلاف این را تایید می کند. نمای خانه های محافظت شده با گیاهان بالارونده به دلیل اینکه در معرض تغییر مداوم رطوبت و خشکی، گرمای زیاد و سرمای شدید قرار نمی گیرند نیاز به تعمیرات کمتری دارند.
گیاهان بالارونده آب را از نما دور نگه می دارند و اثر متعادل کننده دما دارند. با این حال، شرط لازم این است که یک پرده وصل شده باشد یا اینکه فضای سبز فقط روی یک نمای بی عیب، ترک خورده یا فرو ریخته اعمال شود.
با این حال، دیوارهای خانه سبز به طور فزاینده ای حشرات و دیگر موجودات کوچک را جذب می کنند. اما آنها همچنین فرصت های لانه سازی ایده آلی را برای پرندگان آوازخوان ارائه می دهند.
